20 Yanvar, Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mübarizənin ən vacib dövrlərindən birini təmsil edir. Bu tarix, Sovet İttifaqının Bakı şəhərindəki hərbi müdaxiləsi nəticəsində çox sayda mülki vətəndaşın həyatını itirdiyi və xalqın müstəqillik uğrunda mübarizəsini daha da qətiyyətlə davam etdirdiyi bir dövrün simvoludur. Bu hadisə, Azərbaycanın azadlıq hərəkatının dönüm nöqtələrindən biri olaraq xalqın müstəqillik uğrunda çəkdiyi əzabları, verdiyi qurbanları və möhkəm iradəsini göstərir. 1980-ci illərin sonları, Sovet İttifaqının siyasi və iqtisadi cəhətdən böyük çətinliklərlə üzləşdiyi bir dövrə təsadüf edir. Sovet hakimiyyəti, ölkənin bir çox respublikalarında artan etirazları və müstəqillik tələblərini boğmağa çalışırdı. Azərbaycan isə xüsusilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Sovet rejiminə qarşı artan narazılıqla çətin bir vəziyyətə düşmüşdü. 1988-ci ildən başlayaraq, Azərbaycan xalqı Sovet İttifaqına qarşı açıq müxalifətə keçdi. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi getdikcə daha da alovlanır, bölgədə etnik zəmində toqquşmalar baş verirdi. Azərbaycan xalqı müstəqillik tələblərini daha açıq şəkildə ortaya qoymağa başladı. Bu dövrdə xüsusilə 1989-cu ildən etibarən Sovet İttifaqının hakimiyyətinə qarşı etiraz aksiyaları keçirilirdi. 1990-cı ilin əvvəllərində Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində, xüsusən Bakı şəhərində böyük miqyaslı etiraz aksiyaları keçirilir, xalq Sovet İttifaqının hakimiyyətinə qarşı mübarizəsini davam etdirirdi. Həmin dövrdə Sovet rəhbərliyi, bu etirazları sərt şəkildə boğmaq qərarına gəldi. Beləliklə, 1990-cı ilin yanvarında Sovet İttifaqının rəhbərliyi, Bakıya müdaxilə etmək üçün hərbi əməliyyat həyata keçirdi. Yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə, Sovet İttifaqı, Azərbaycanın azadlıq mübarizəsinə qarşı ən sərt tədbirini gördü. Sovet ordusu Bakı şəhərinə tanklar, zirehli maşınlar və helikopterlər ilə daxil oldu. Sovet hərbçiləri, təkcə mülki insanlara qarşı deyil, həm də bütün şəhəri qorxu içində buraxmaq məqsədilə amansız bir şəkildə hərəkət edirdi. Bu, sadəcə bir hərbi müdaxilə deyil, eyni zamanda Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirilmiş bir qətliam idi. Sovet İttifaqının qoşunları, şəhərdəki əsas küçələrdə atəş açdı, evlərə basqınlar etdi, mülki əhaliyə qarşı fiziki zorakılıq tətbiq etdi. Çox sayda insan, xüsusilə dinc etirazçılar və Bakıda olan vətəndaşlar həyatını itirdi. Bu hadisə nəticəsində rəsmi məlumatlara görə, 130-dan çox insan həyatını itirdi, yüzlərlə insan yaralandı və minlərlə insan həbs olundu. İnsanların yalnız siyasi haqlarını müdafiə etmək, azadlıq istəyini dilə gətirmək məqsədilə küçələrə çıxdığı bir dövrdə bu cür qəddar və amansız bir hərbi müdaxilə həyata keçirildi. 20 Yanvar gecəsi baş verənlər, sadəcə bir qətliam olmaqla qalmadı, həm də Sovet rejiminin xalqın iradəsini boğmağa çalışdığı, əslində isə bu iradəni daha da gücləndirdiyi bir dövr oldu. 20 Yanvar hadisələri, Azərbaycanın azadlıq mübarizəsini və müstəqillik yolundakı iradəsini heç bir zaman pozmayacağını sübut etdi. 20 Yanvar hadisələrinin Azərbaycan xalqı üçün çox dərin və geniş bir əhəmiyyəti vardır. Bu hadisə yalnız bir faciə deyil, həm də xalqın müstəqillik uğrunda apardığı mübarizənin bir parçasıdır. 20 Yanvarın şəhidləri, Azərbaycan tarixində milli qəhrəmanlar kimi xatırlanır və onların mübarizəsi gələcək nəsillərə ilham verir. Xalqın iradəsi o qədər güclü idi ki, Sovet İttifaqı tərəfindən həyata keçirilən hərbi müdaxiləyə baxmayaraq, 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini elan etdi. Bu müstəqillik, 20 Yanvar şəhidlərinin verdiyi qurbanların bəhrəsi olaraq qazanıldı. 20 Yanvar hadisələri, Azərbaycanın müstəqillik yolundakı ən önəmli mərhələlərdən biri oldu. 20 Yanvar şəhidlərinin qanı üzərində qurulan müstəqil Azərbaycan, bu gün güclü bir dövlət olaraq dünya arenaında mövqeyini qorumaqdadır. 20 Yanvar hadisələri, yalnız Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsinin deyil, həm də xalqın birliyinin və hər kəsin haqqını tələb etməkdəki iradəsinin bir simvoludur. Hər il yanvarın 20-də bu hadisələrin qurbanları yad edilir və xalqın müstəqillik uğrunda göstərdiyi əzmi xatırlanır. 20 Yanvarın xatirəsi, Azərbaycan xalqı üçün bir qürur mənbəyidir. Hər il yanvarın 20-də Azərbaycanda geniş miqyaslı anım tədbirləri keçirilir. Bakıdakı 20 Yanvar şəhidlərinin xatirə abidəsi, bu hadisənin xalqın yaddaşında əbədi bir yer tutmasına səbəb olur. Həmçinin, ölkənin müxtəlif bölgələrindəki anım mərasimləri, xalqın bu böyük faciəni və mübarizəni heç zaman unutmaması adına böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu hadisə yalnız Azərbaycanın tarixinə deyil, dünya xalqlarının azadlıq mübarizəsinə də dərin təsir göstərmişdir. Sovet İttifaqının repressiv siyasətinə qarşı olan mübarizə, Azərbaycan xalqının müstəqillik tələbləri dünya səhnəsində daha geniş bir əks-səda tapmışdır. 20 Yanvar hadisələri, digər ölkələrdəki azadlıq mübarizələri və insan haqları hərəkatları üçün də bir dərs olmuş, xalqın haqqını tələb etməsi məsələsində beynəlxalq aləmdə böyük rezonans doğurmuşdur. Bugünkü Azərbaycan, 20 Yanvarın şüurunu özündə daşıyan bir cəmiyyətdir. Bu hadisə, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini təmin edən mühüm bir addım olaraq qəbul edilir. 20 Yanvar hadisələrinin qəhrəmanları, yalnız Azərbaycanın keçmişini deyil, həm də gələcəyini formalaşdıran simvollardır. Onların mübarizəsi, ölkənin müasir inkişafının təməlini qoymuşdur. Azərbaycanın bugünkü uğurları və inkişafı, 20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsinə və müstəqilliyə olan ehtirama əsaslanır. 20 Yanvar, Azərbaycanın gələcək nəsillərinə bir vətənpərvərlik, azadlıq və müstəqillik dərsi verməklə yanaşı, bu gün də ölkənin xarici siyasətində və daxili inkişafında əsas rol oynamağa davam edir. 20 Yanvar hadisələri, Azərbaycanın müstəqillik uğrunda mübarizəsinin simvolu olmaqla yanaşı, xalqın milli birliyini və öz müqəddəratını təyin etmək haqqını əldə etmə iradəsini də göstərir. Bu hadisə, Azərbaycan xalqının azadlıq və müstəqillik uğrunda verdiyi mübarizənin əzmkarlığını və qurbanlarını təmsil edir. 20 Yanvar şəhidlərinin verdiyi qurbanlar heç zaman unudulmayacaq və hər zaman Azərbaycanın müstəqilliyinin təməl daşları olaraq qalacaqdır. Azərbaycan xalqı, 20 Yanvarın şəhidlərinə olan ehtiramını hər zaman qoruyacaq və onların mübarizəsinin davamçıları olacaqdır. Bu gün müstəqil Azərbaycan, 20 Yanvar hadisələrinin qazandığı azadlıq və müstəqillik yolunda atılan addımlarla daha da inkişaf etməkdədir. 20 Yanvar hadisələri Azərbaycanın tarixində, xalqının mübarizəsində və dövlətinin gücündə əbədi bir yer tutacaqdır.
Murad Zeynalov,
Yap-ın gənc fəalı
