Azərbaycan xalqının azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə tarixi çoxəsrlik bir keçmişə malikdir. Bu mübarizənin ən dramatik və unudulmaz səhifələrindən biri də 1990-cı il 20 Yanvar hadisəsidir. Həmin gün təkcə Azərbaycanın deyil, bütün dünyanın yaddaşında qanlı, eyni zamanda, qürurlu bir tarix kimi qaldı. Bu faciə xalqımızın iradəsini sarsıtmaq məqsədi daşısa da, əksinə, milli birlik və müstəqillik uğrunda daha güclü bir təkan verdi. 1980-ci illərin sonlarından başlayaraq Azərbaycan xalqı Sovet İttifaqının təzyiq və ədalətsiz siyasətinə qarşı çıxaraq müstəqillik uğrunda mübarizəyə qalxdı. Qarabağda erməni separatçılarının və onların havadarlarının açıq-aşkar dəstəklənməsi xalqın haqlı narazılığına səbəb oldu. Minlərlə insan azadlıq, ədalət və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda ayağa qalxdı. Bakıda və Azərbaycanın digər şəhərlərində başlayan kütləvi mitinqlər Sovet rejimini qorxuya saldı. Bu vəziyyəti cilovlamaq üçün Sovet rəhbərliyi Azərbaycanın mülki əhalisinə qarşı hərbi güc tətbiq etmək qərarına gəldi. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə Sovet ordusu ağır texnika və silahlarla Bakıya daxil oldu. Hərbçilər tanklar, avtomatlar və zirehli texnikadan istifadə edərək dinc əhalini gülləbaran etdi. Qocalar, qadınlar, uşaqlar belə, bu amansız hücumdan qurtula bilmədi. Nəticədə, 147 nəfər şəhid oldu, yüzlərlə insan yaralandı, çox sayda insan isə itkin düşdü. Bu hücum yalnız Bakıda deyil, Azərbaycanın digər bölgələrində də dəhşətli itkilərə səbəb oldu. Sovet rəhbərliyinin bu qanlı əməliyyatı xalqın azadlıq ruhunu qırmaq məqsədi güdürdü. Lakin 20 Yanvar hadisəsi tam əks nəticə verdi. Xalqımız həmin gün milli birliyini, mübarizə əzmini daha da möhkəmləndirdi. Şəhidlərin qanı ilə yazılan bu tarix azadlıq yolunda dönüş nöqtəsinə çevrildi. Həmin günün faciəvi tərəfləri ilə yanaşı, qürur dolu anları da yaddaşlara həkk olunub. Şəhər küçələrinə çıxan insanlar heç bir silah və müdafiə vasitəsi olmadan tankların qarşısına çıxdılar. Şəhid olanların qanı, onların göstərdiyi cəsarət xalqın müstəqillik arzularını daha da alovlandırdı.
20 Yanvar hadisəsindən sonra Azərbaycan xalqı Sovet rejiminə olan etimadını tamamilə itirdi. Bu faciə bir daha sübut etdi ki, azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizə xalqımızın genetik yaddaşında dərin kök salıb. Həmin gündən etibarən milli azadlıq hərəkatı daha geniş vüsət aldı və 1991-ci ilin oktyabrında Azərbaycanın müstəqilliyi bərpa olundu. 20 Yanvar faciəsi yalnız qanlı bir hücum deyil, həm də xalqımızın milli mübarizəsinin şanlı bir səhifəsidir. Hər il bu gün Azərbaycanda Ümumxalq Hüzn Günü kimi qeyd olunur. Şəhidlər Xiyabanına minlərlə insan axışır, xalqımız azadlıq uğrunda canından keçən qəhrəmanları yad edir. Şəhidlərin xatirəsi heç vaxt unudulmur, onların göstərdiyi fədakarlıq gələcək nəsillər üçün vətənpərvərlik nümunəsi olaraq qalır. 20 Yanvar hadisəsi həm də dünya ictimaiyyətinə Sovet İttifaqının əsl simasını göstərdi.
İnsan hüquqlarını kobud şəkildə pozan, dinc əhalini gülləbaran edən bu rejim özünün çökməyə məhkum olduğunu açıq-aşkar nümayiş etdirdi. Bu hadisə təkcə Azərbaycan xalqının deyil, digər sovet respublikalarının da müstəqillik yolunda atdığı addımları sürətləndirdi. 20 Yanvar tarixi bizim üçün təkcə kədər deyil, həm də milli qürur günüdür. Şəhidlərimizin qanı ilə suvarılmış bu torpaq indi müstəqil Azərbaycanın mövcudluğunu təmin edir. Bu faciədən çıxan dərslər bizə azadlığın və müstəqilliyin nə qədər qiymətli olduğunu bir daha xatırladır. Azərbaycan xalqı bu tarixə həmişə hörmətlə yanaşacaq, şəhidlərin əziz xatirəsini hər zaman uca tutacaq.
İsmayıl Nağızadə,
YAP-ın gənc fəalı
