Azərbaycanın müstəqilliyi, suverenliyi və dünya birliyindəki mövqeyi, uzun və zəngin bir tarixə dayanır. 20 sentyabr – Dövlət Suverenliyi Günü, Azərbaycanın müstəqilliyini və suverenliyini təmin etmə yolunda atdığı mühüm addımların bir nişanəsi kimi dərin bir əhəmiyyət daşıyır. Bu tarix, yalnız bir dövlətin suverenliyinin təmin edilməsi ilə bağlı deyil, eyni zamanda Azərbaycanın müasir inkişafının əsasını qoyan və dünya iqtisadiyyatında yerini bərqərar edən “Əsrin müqaviləsi”nin imzalandığı gündür.
Azərbaycan xalqı, Sovet İttifaqının tərkibində olduğu illər ərzində daim öz müstəqilliyini və azadlığını arzulamışdır. 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılması ilə Azərbaycan müstəqil dövlət kimi dünya səhnəsinə çıxmışdır. Lakin müstəqillik yalnız hüquqi bir konsept olaraq tanınmır, eyni zamanda ölkənin iqtisadi, siyasi və sosial cəhətdən öz ayaqları üzərində durması, beynəlxalq aləmdə mövqeyini möhkəmləndirməsi və həm daxili, həm də xarici siyasətdə suveren hüquqlarını qoruması zəruridir.
Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk illəri, həm iqtisadi, həm də siyasi sahədə ciddi çətinliklərlə müşayiət olundu. Dövlət quruculuğu, təbii resursların idarə edilməsi, beynəlxalq münasibətlərin qurulması və ən önəmlisi, iqtisadi müstəqilliyin təmin olunması kimi mühüm məsələlər qarşıya çıxmışdı. Bu dönəm, həm də Azərbaycanın suverenliyinin qorunması və dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsi üçün böyük bir mübarizə dönəmi oldu.
20 sentyabr 1994-cü ildə imzalanan “Əsrin müqaviləsi”, Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi gələcəyinə əhəmiyyətli təsir göstərmiş, ölkənin iqtisadi müstəqilliyini və suverenliyini qorumaq üçün mühüm bir addım olmuşdur. Bu müqavilə, Azərbaycanın Xəzər dənizindəki neft yataqlarının istismarı ilə bağlı dünyanın ən böyük neft şirkətləri ilə imzalanmışdır və Xəzər regionunun enerji bazarında Azərbaycanın əhəmiyyətini artırmışdır.
“Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması yalnız neft sektorunun inkişafı ilə əlaqəli deyildi; bu müqavilə həmçinin Azərbaycanın beynəlxalq iqtisadi sistemə inteqrasiyasını sürətləndirdi, ölkəyə böyük xarici sərmayələr cəlb etdi və xarici ticarət əlaqələrini genişləndirdi. Bu müqavilə, ölkənin strateji mövqeyini gücləndirərək, Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatında müstəqil bir oyunçu olaraq tanınmasına səbəb oldu.
Azərbaycanın Xəzər dənizindəki neft yataqlarının beynəlxalq şirkətlər tərəfindən istismar edilməsi, Azərbaycanın gələcək inkişafına mühüm təkan verdi. Neftdən əldə olunan gəlirlər, ölkənin iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrinə sərf edilərək, infrastrukturun inkişafı, sosial layihələr və dövlətin maliyyə bazasının möhkəmləndirilməsi üçün istifadə olundu. Bu proses, ölkənin müstəqilliyinin daha da möhkəmlənməsi və suverenliyinin təmin edilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb etdi.
Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunması yalnız daxili siyasətlə məhdudlaşmır; bu, həm də xarici siyasətin uğurla həyata keçirilməsi ilə sıx əlaqəlidir. 1990-cı illərin əvvəllərində, Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi beynəlxalq aləmdə mövqeyini gücləndirməsi vacib idi. Bu, bir tərəfdən diplomatik əlaqələrin qurulmasını, digər tərəfdən isə Azərbaycanın xarici dövlətlərlə münasibətlərinin genişlənməsini tələb edirdi.
“Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasından sonra Azərbaycan, dünyanın müxtəlif ölkələri ilə əlaqələrini inkişaf etdirməyə başladı və beynəlxalq təşkilatlarda yerini möhkəmləndirdi. Bu dövrdə, Azərbaycanın əsas strateji tərəfdaşları arasında Avropa və Asiya ölkələri, xüsusən də ABŞ, Türkiyə və Rusiyanın adı çəkilirdi. Azərbaycan, həmçinin müstəqil bir dövlət olaraq BMT, ATƏT, Avropa Şurası və digər beynəlxalq təşkilatlarda öz hüquqlarını qorumağa başladı.
20 sentyabrın Dövlət Suverenliyi Günü, həmçinin Azərbaycanın xarici siyasətindəki müstəqilliyinin və strateji qərarların qəbul edilməsi azadlığının qeyd edildiyi bir gündür. Bu gün, Azərbaycanın heç bir xarici təzyiq altında olmadan öz daxili və xarici siyasətini müəyyən etməsi, öz milli maraqlarını qorumaq və inkişaf etmək üçün sərbəst addımlar atması anlamına gəlir. Azərbaycanın suverenliyinin qorunması yalnız hökumətin məsuliyyəti deyil, eyni zamanda xalqın iradəsinin və milli birliyinin də nəticəsidir. Xalq, müstəqilliyini qorumaq üçün böyük əzmkarlıq göstərmiş və dövlətin gələcəyinə inamını itirməmişdir.
1991-ci ildə müstəqilliyini elan edən Azərbaycan, müstəqil dövlət olaraq müxtəlif daxili və xarici çətinliklərlə qarşılaşdı, lakin bu dövr ərzində ölkə, milli iradəyə əsaslanaraq addımlarını atmağa davam etdi. Müstəqil bir dövlət olaraq Azərbaycanın qarşısında ən böyük çağırışlardan biri də Dağlıq Qarabağ münaqişəsi oldu. Lakin bu çətinliklərə baxmayaraq, Azərbaycan xalqı müstəqilliyini qorumaq və dövlət suverenliyini təmin etmək üçün mübarizəsini davam etdirdi.
2020-ci ildə baş tutan Vətən müharibəsi, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi və suverenliyini gücləndirməsi baxımından çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu gün, Azərbaycan müstəqil bir dövlət olaraq öz iqtisadi, sosial və siyasi inkişafını davam etdirir. Dövlətin suverenliyinin qorunması və xalqın azadlığının təmin edilməsi, Azərbaycan cəmiyyətinin əsas prinsiplərindən biridir. Hər bir vətəndaş, bu günü öz müstəqilliyinə və dövlətçiliyinə verilən hörmətin simvolu olaraq qəbul edir.
20 sentyabr – Dövlət Suverenliyi Günü, Azərbaycanın müstəqilliyinin, suverenliyinin və azadlığının simvoludur. Bu gün, Azərbaycan xalqının müstəqilliyinə olan sadiqliyini və bu müstəqilliyin qorunması istiqamətində atılmış əvəzsiz addımları təcəssüm etdirir. “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması ilə başlayan iqtisadi müstəqillik, Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdəki mövqeyini gücləndirərək, onun suverenliyini daha da möhkəmləndirmişdir. Azərbaycanın gələcək uğurları, yalnız müstəqil bir dövlətin hüquqlarını qorumaqla deyil, həm də inkişaf edən iqtisadiyyat, sosial ədalət və beynəlxalq əlaqələrin möhkəmləndirilməsi ilə bağlı olacaq. 20 sentyabr, həmçinin Azərbaycanın bu yolda qarşısına çıxacaq yeni çağırışlara hazır olması və hər zaman suverenliyini qorumaq istiqamətindəki iradəsini göstərən bir gündür. Bu günün əhəmiyyəti, yalnız keçmişdəki uğurların deyil, gələcəkdəki nailiyyətlərin də əmin zəminini təşkil edir.
İlham Quliyev
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
